3. Apel gen. Charles’a de Gaulle’a. Początek Wolnej Francji.
Londyński apel generała Charles’a de Gaulle’a, wygłoszony w dniu 18 czerwca 1940 r. o godzinie 18.00 na falach BBC, wzywający naród francuski do oporu przeciwko okupantom ziemi francuskiej, w historii powojennej Francji został uznany jako początek ruchu oporu wobec najeźdźców.
Wojenna epopeja Charles’a de Gaulle’a rozpoczęła się dnia 11 maja 1940 r., nazajutrz po niemieckiej agresji na Belgię i Holandię. Tego dnia objął dowództwo 4 Dywizji Pancernej przygotowując ją do walki z agresorem.
Dnia 23 maja płk Charles de Gaulle został mianowany na stopień generała brygady. W dniach 27 i 30 maja, dywizja, którą dowodził dwukrotnie starła się zwycięsko z wojskami agresora. Oprócz odzyskania części terenu na przyczółku pod Abbeville, dywizja zadała nieprzyjacielowi straty w ludziach, biorąc do niewoli ponad 500 jeńców i zdobywając sporo sprzętu wojskowego.
Po upadku rządu Edouard’a Daladier, w nocy z 5 na 6 czerwca, nowy rząd utworzył Paul Reynaud, który powołał gen. Charles de Gaulle’a na podsekretarza stanu do spraw obronnych w swoim gabinecie, poza ministerstwem obrony. W nowoutworzonym rządzie ministrem obrony został marszałek Pétain. Niestety, po niepowodzeniach wojennych i zajęciu części północnych terenów Francji przez Niemców, Pétain jak i część francuskiej wyższej kadry wojskowej była gotowa do kapitulacji przed agresorem. Generał de Gaulle należał do niewielkiego grona zdecydowanych przeciwników pertraktacji z Niemcami. Od momentu mianowania generała podsekretarzem stanu, większość jego wysiłków zmierzało ku temu aby nakłonić rząd francuski i naczelne dowództwo wojskowe do przeniesienia się do Afryki Północnej i w oparciu o francuskie posiadłości zamorskie kontynuować wojnę z agresorem. Będąc kilka razy w Londynie przekonał się, że premier Wielkiej Brytanii, Winston Churchill nie zamierza pertraktować z agresorem i jest zdecydowany bronić wysp brytyjskich, wierząc w ostateczne zwycięstwo nad niemieckim wrogiem.
Dnia 15 czerwca gen. de Gaulle, na pokładzie niszczyciela „Milan”, ponownie udał się do Londynu aby przekazać Churchillowi postanowienie premiera Paul’a Reynaud o kontynuowaniu wojny i omówieniu współpracy z Anglią w dyslokacji władz francuskich z metropolii do Algierii. Niestety po powrocie generała z Londynu, wieczorem 16 czerwca, na skutek niespodziewanego upadku rządu Paul’a Reynaud, premierem kolejnego rządu został marszałek Pétain. Po niespokojnej nocy, gen. de Gaulle zdecydował się opuścić Francję i w jej imieniu, u boku Anglii, kontynuować narzuconą Europie wojnę przez faszystowskie władze Niemiec i Włoch. Dnia 17 czerwca o godz. 9.00, z lotniska w Bordeaux, angielskim samolotem, generał de Gaulle, razem z generałem Edwardem Louis’em Spears’em – brytyjskim oficerem łącznikowym przy rządzie francuskim, odleciał do Anglii. Ten dzień, w pamiętniku wojennym, gen. de Gaulle opisał następująco: „zastanawiając się nad samym sobą spostrzegłem, że jestem sam, pozbawiony wszystkiego, jak człowiek stojący nad brzegiem oceanu z zamiarem pokonania go wpław”.
Tego samego dnia po południu generał został przejęty przez premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla, któremu przedstawił swoje zamierzenia kontynuowania walki u boku Anglii. Wieczorem 17 czerwca było już wiadomo, że Pétain zwrócił się do Niemców o zawieszenie działań wojennych na terytorium Francji. Reakcja gen. de Gaulle’a była natychmiastowa. Następnego dnia, 18 czerwca, o godzinie 18.00, w przemówieniu radiowym, generał wezwał Francuzów, aby przyłączyli się do niego niezależnie od miejsca pobytu. Wskazywał, że wojna nie została rozstrzygnięta bitwą o Francję. Przekonywał, że w sojuszu z Anglią i z nieograniczoną pomocą przemysłu Stanów Zjednoczonych, pewnego dnia zwycięstwo będzie nasze. Zapewniał, że płomień francuskiego oporu nie zgaśnie. W pamiętniku ten dzień tak opisał: „W miarę jak ulatywały nieodwołalne słowa, czułem w sobie jak kończy się jedno życie, które prowadziłem w ramach silnej Francji i nierozdzielnej armii. W wieku 49 lat wszedłem na drogę awantury, jak człowiek, którego los rzucił poza wszelkie utarte szlaki”. Jak wynika z pamiętnika główną intencją wygłoszonego apelu była determinacja generała, aby Francja ponownie podjęła walkę z agresorem.
30 czerwca 1940r. Ambasada Francji w Londynie przekazała generałowi de Gaulle rozkaz wstawienia się przed radą wojenną, która zaocznie skazała go na 4 lata więzienia. Natomiast 2 sierpnia wyrokiem sądu wojennego władze Vichy skazały gen. de Gaulle’a, za spisek i zdradę na karę śmierci. Żadna z francuskich osobistości publicznych nie zdobyła się na potępienie zawieszenia broni z Niemcami i nie zajęła stanowiska wobec apelu generała.
„Wobec przerażającej pustki odrzucenia (apelu) – wspomina generał w swoim pamiętniku – w jednej chwili moja misja stała się jasna i straszna. W tym momencie ……, mnie przypadła odpowiedzialność za Francję”. Apel nie pozostał jednak bez echa. Zdaniem wielu apel gen. de Gaulle’a był pierwszą salwą oddaną do nieprzyjaciela przez Wolną Francję.
W odpowiedzi na deklarację o kontynuowaniu wojny z Niemcami, w dniu 28 czerwca 1940r. rząd brytyjski uznał oficjalnie gen. de Gaulle’a za przywódcę Wolnej Francji.
Zwierzchnictwo gen. Charles de Gaulle’a i Wolnej Francji uznała część kolonii francuskich. W sierpniu 1940 podległość generałowi zadeklarowali wojskowi rezydenci w Czadzie, Kamerunie, Kongo i Nowych Hybrydach, w sierpniu w posiadłościach francuskich w Indiach, Tahiti, Markizach i Nowej Kaledonii a w listopadzie w Gabonie. Kolonie stały się zalążkiem odtworzenia francuskich sił zbrojnych umożliwiając tym samym dalszy udział Francji w wojnie.
Dnia 24 września 1941 r., gen. de Gaulle podjął decyzję utworzenia Francuskiego Komitetu Narodowego. Był to zalążek rządu Wolnej Francji. Komitet został uznany przez Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię i Związek Radziecki jako symbol francuskiego oporu wobec państw Osi. W dniu2 czerwca 1942 r. w Algierze gen. de Gaulle utworzył Francuski Komitet Wyzwolenia Narodowego, który 3 czerwca 1944 r. został przekształcony w Rząd Tymczasowy Republiki Francuskiej.
W Paryżu, w północnej strefie okupacyjnej z inicjatywy gen. de Gaulle’a, 15 maja 1943 r. została powołana Rada Narodowa Ruchu Oporu (Conseil National de la Résistance), której podstawowym celem było zjednoczenie wszystkich walczących z wrogiem organizacji podziemnych. Owocem tych działań było powołanie, z dniem 1 lutego 1944 r. Francuskich Sił Wewnętrznych (Forces Françaises de l’Intérieur). Miało to wielkie pozytywne znaczenie i doprowadziło w konsekwencji do zjednoczenia na obszarze Francji wszystkich odłamów ruchu oporu niezależnie od ich zabarwienia politycznego w jeden organizm zbrojny – Francuskie Siły Wewnętrzne.
Dnia 14 czerwca 1944r. gen. de Gaulle wylądował w Normandii w pobliżu miasta Bayeux, a 25 sierpnia, wyzwolony przez bojowników ruchu oporu, witał go Paryż. W wyzwolonej w większości Francji, gen. de Gaulle został premierem rządu tymczasowego oraz ministrem obrony. Z jego rozkazu z dnia 28 sierpnia 1944 r. weszło w życie przedsięwzięcie nazwane „AMALGAME”, na mocy którego do 1 Armii Francuskiej powołano około 150,0 tysięcy bojowników francuskiego ruchu oporu. W oparciu o założenia „AMALGAME” , z Polaków walczących w Résistance utworzono między innymi 19 i 29 Zgrupowanie Piechoty Polskiej 1 Armii Francuskiej.
Polityczna mądrość, dalekowzroczność, połączone z odpowiedzialnością za Francję, które zdeterminowały decyzje gen. Charles de Gaulle’a w czerwcu 1940 r., uratowały honor i miejsce Francji w powojennym świecie.
Strona 2 z 14
